W najbliższy czwartek, czyli 27 lipca, odbędzie się uroczystość patriotyczna z okazji 112. rocznicy powstania Domu Polskiego Bazar. Symboliczne złożenie kwiatów pod tablicą przy ul. Moniuszki (na terenie należącym do kościoła Wniebowzięcia NMP) rozpocznie się o godzinie 10.00.
Otwarcie Domu Polskiego Bazar miało miejsce 27 lipca 1911 roku. Początków tego przedsięwzięcia należy jednak upatrywać znacznie wcześniej, gdyż należy je powiązać z działalnością Spółdzielni Budowlanej „Bazar”. Spółka, której celem było zbudowanie domu polskiego z przeznaczeniem dla polonijnych organizacji i towarzystw, zainicjowała działalność już 17 grudnia 1897 roku i aż do oficjalnego otwarcia, którego dokonano 22 lutego 1899 roku, działała w konspiracji. Pierwszym kierownikiem Spółdzielni był Jan Zawacki, funkcję skarbnika powierzono Janowi Marchlewskiemu, a przewodniczącym Rady Nadzorczej został Jan Murawski.
Realizacja projektu napotkała na wiele utrudnień ze strony władz niemieckich, które odrzucały wcześniejsze wnioski o budowę obiektu. Wpierw miał on być zlokalizowany przy ulicach noszących obecnie nazwy Legionów i Toruńskiej. W 1910 roku udało się jednak odkupić parcelę przy obecnej ul. Moniuszki. To właśnie tam stanął budynek, którego oficjalne otwarcie miało miejsce 27 lipca 1911 roku.
W okresie II Rzeczypospolitej w budynku gościli m.in. marszałek Piłsudski i prezydent Wojciechowski. W 1935 roku zakupiła go Gmina Katolicka. Nieco wcześniej, 15 sierpnia 1934 roku, miało miejsce ponowne poświęcenie „Bazaru”. Wówczas to utworzono w tym miejscu tymczasowy kościół parafialny pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. W 1979 roku na zrębach dawnego budynku przystąpiono do budowy nowego kościoła, którą ukończono w 1985 roku. Konsekracji obecnego kościoła dokonano w roku 1989.
O tym, czym był Dom Polski Bazar w latach odzyskiwania niepodległości, do dziś pamiętamy. Nie zapominamy też czym stał się on w latach II RP. Ten prężny ośrodek krzewienia polskości i naszej narodowej kultury stanowił siedzibę m.in. Towarzystwa Przemysłowców, Towarzystwa Śpiewaczego i Towarzystwa Ludowego. Odbywały się tam liczne odczyty oraz popisy gimnastyczne „Sokoła”. Popularność Domu Polskiego Bazar sięgała zresztą poza granice Grudziądza, na którego ulicach dawne dni i wydarzenia odcisnęły niejeden ślad.
Marcin Mielnicki
Urząd Miejski w Grudziądzu
